دهانشویه یک محصول بهداشتی با پایه مایع است که دهان شما را تمیز می کند، نفس شما را خوشبو می کند و باکتری های روی زبان و بین دندان های شما را از بین می برد. بیشتر دهانشویه ها احساس گزگز خود را به عنوان نشانه ای از کارآمد بودن محصول تبلیغ می کنند. اما برای بسیاری از افراد، استفاده از دهانشویه احساس طراوت نمی دهد بلکه احساس درد دارد و دهان را می سوزاند.

می‌توانید طبق دستورالعمل از محصولات شستشوی دهان استفاده کنید و همچنان احساس سوزش  دردناکی را در حالی که در دهانتان است احساس کنید. در بیشتر موارد، این بدان معنا نیست که شما کار اشتباهی انجام داده اید یا حتی باید استفاده از آن را متوقف کنید.

ما در کلینیک دندانپزشکی تخصصی در قم به دلایل مختلفی می پردازیم که چرا دهانشویه می تواند باعث احساس سوزش شود و در مورد آن چه باید کرد.

چرا دهانشویه الکلی دهان را می سوزد؟

الکل دارای خواص ضد عفونی کننده است و جزء اصلی بسیاری از فرمول های شستشوی دهان است. باکتری ها را از بین می برد و دهان شما را ضد عفونی می کند. اما الکل خالص به تنهایی برای از بین بردن تمام باکتری های بدی که می توانند باعث بوی بد دهان و التهاب لثه شوند کافی نیست.

الکل تنها یکی از مواد موثر در دهانشویه است. سایر موارد می توانند شامل منتول باشند. برخی از فرمول های دهانشویه حاوی بیش از 25 درصد الکل هستند.

هنگامی که یک دهانشویه را در دهان خود قرار می دهید، ممکن است متوجه شوید که احساس سوزش روی زبان شما متمرکز است. جوانه های چشایی شما که روی زبان شما قرار دارند، ممکن است نسبت به سایر نواحی در دهان به طعم و حس الکل حساس تر باشند.

دلایل دیگری که ممکن است دهانشویه دهان را بسوزاند

اگر از دهانشویه‌ای استفاده می‌کنید که حاوی الکل نیست اما همچنان احساس سوزش دارید، ممکن است به یکی از مواد فعال دیگر در شستشوی دهان خود حساس باشید.

ترکیبات معروف دهانشویه عبارتند از کلرهگزیدین، که ممکن است پلاک را کاهش دهد و به مبارزه با التهاب لثه کمک کند، و همچنین کلرید ستیل پیریدینیم که باکتری های ایجاد کننده بوی بد را از بین می برد. سازمان غذا و دارو (FDA) همچنین یک آلرژی نادر اما شدید را که ممکن است برخی افراد به کلرهگزیدین داشته باشند، ثبت کرده است.

دهانشویه ای که قرار است دندان های شما را سفید کند اغلب حاوی پراکسید هیدروژن است. روغن‌های ضروری مانند روغن نعناع، ​​روغن اکالیپتوس و روغن آویشن را می‌توان در دهان‌شویه قرار داد تا نفس شما تازه شود. همه این مواد می توانند باعث شوند که شستشوی دهان شما هنگام استفاده از آن احساس سوزش ایجاد کند

برخی از افراد به عصاره نعناع و اسانس آن بسیار حساس هستند و هنگام استفاده از آن به جای سوزن سوزن شدن دلپذیر دچار سوزش شدید می شوند.

آیا همه دهانشویه ها دهان را می سوزاند؟

همه دهانشویه‌ها باعث سوزش نمی‌شوند، اما سطح حساسیت شما به مواد مختلف ممکن است پیدا کردن چیزی که هیچ علامتی از سوزش نداشته باشد را دشوار کند. الکل یک عنصر ضروری برای یک دهانشویه موثر و باکتری کش نیست. برخی از شستشوهای دهان بدون الکل ساخته می شوند و می توانند روی زبان، دهان و لثه ها ملایم تر باشند. اکثر برندهای برجسته دهانشویه فرمول های بدون الکل تولید می کنند.

منتول نیز یک عنصر ضروری در دهان شویه نیست. دهانشویه هایی که بدون منتول، بدون نعناع یا بدون طعم هستند، به راحتی در دسترس هستند و در هر جایی که معمولاً دهانشویه خود را خریداری می کنید، فروخته می شوند. ممکن است لازم باشد قبل از پیدا کردن یک شستشوی دهانی که دوست دارید، چند فرمول مختلف را امتحان کنید.

فواید استفاده از دهانشویه

به چند دلیل ایده خوبی است که دهانشویه را به بخشی از برنامه روزانه خود تبدیل کنید. انواع مختلف دهانشویه فواید متفاوتی را ارائه می دهند، که اگر بخواهید جنبه خاصی از بهداشت دهان خود را بررسی کنید، می تواند مفید باشد.

دهانشویه می تواند دندان های شما را سفید کند. فرمول هایی که برای سفید کردن دندان های شما استفاده می شوند اغلب حاوی مواد سفید کننده یا سفید کننده مانند پراکسید هیدروژن هستند. برخی از فرمول ها ممکن است حاوی یک جایگزین مانند زغال چوب فعال یا روغن نارگیل باشند.

دهانشویه می تواند مینای دندان شما را تقویت کند. شستشوهای دهانی که به منظور مقاوم ساختن دندان های شما در برابر حفره ها هستند، معمولا حاوی فلوراید هستند.

دهانشویه می تواند به مبارزه با بیماری لثه کمک کند. دهانشویه فرموله شده برای مبارزه با باکتری هایی که باعث پلاک و التهاب لثه می شوند معمولا حاوی روغن های ضروری مانند منتول، اکالیپتول یا تیمول است.

دهانشویه می تواند بوی بد دهان را از بین ببرد. فرمول هایی که بوی بد دهان را هدف قرار می دهند، باکتری های ایجاد کننده بوی بد دهان را از بین می برند. این نوع شستشوی دهان معمولاً مبتنی بر الکل است، اما جایگزین‌هایی در دسترس است.

فرمول های دهانشویه درمانی نیز وجود دارد که فقط با نسخه در دسترس هستند. گاهی اوقات دهانشویه کلرهگزیدین برای مبارزه با التهاب لثه و درمان علائم آن تجویز می شود.

در صورت تشخیص خشکی دهان، ممکن است دهانشویه های مختلفی برای تمیز کردن حفره خشک پس از کشیدن دندان، مدیریت عوارض جانبی درمان های سرطان مانند موکوزیت دهان یا تحریک تولید بزاق تجویز شود.

اقدامات احتیاطی دهانشویه

دهانشویه تنها زمانی مفید است که به طور ایمن و طبق دستورالعمل بسته استفاده شود. شما هرگز نباید دهانشویه را قورت بدهید کابرد دهانشویه فقط برای شستشوی دهان است، و نباید آن را بلعید. اگر بیش از دو وعده دهانشویه را در یک زمان استفاده کردید و بلعیدید، با پزشک یا اورژانس تماس بگیرید.

اگر دهانشویه ای که استفاده می کنید باعث سوزش یا ناراحتی مداوم می شود، مصرف را قطع کنید. استفاده از دهانشویه‌ای که بیش از حد به آن حساس هستید، می‌تواند منجر به تجزیه برخی از بافت‌های دهان و در نتیجه زخم شود.

کودکان زیر 6 سال نباید از دهانشویه استفاده کنند. افراد بین 6 تا 12 سال می توانند از دهانشویه مخصوص کودکان استفاده کنند، البته باید تحت نظارت یک بزرگسال باشند.

سوزاندن دهانشویه هنگام شستشوی دهان با آن غیرعادی نیست. موادی مانند الکل و منتول که باعث احساس سوزش می شوند، اغلب در دهانشویه یافت می شوند. اگرچه معمولاً دلیلی برای نگرانی نیست، اما دهانشویه های جایگزین زیادی وجود دارد که اگر استفاده از دهانشویه شما دردناک است، می توانید آنها را خریداری کنید.

همیشه دستورالعمل های روی دهانشویه خود را به دقت بخوانید و اگر در یافتن دهانشویه ای که برای شما مناسب است مشکل دارید، از دندانپزشک بخواهید که دهانشویه ی دیگری پیشنهاد کند. همچنین باید به دنبال دهانشویه با مهر پذیرش انجمن دندانپزشکی باشید.

آیا دهانشویه یک ماده مضر است؟

برای برخی افراد، دهانشویه می تواند عوارض جانبی ناخوشایندی داشته باشد. این عوارض جانبی ممکن است بیشتر از مزایای استفاده از شستشوی دهان بدون نسخه به عنوان بخشی از برنامه روزمره شما باشد. افراد دیگری درباره برخی از رنگ‌ها و طعم‌های شیمیایی در برندهای خاص دهان‌شویه ابراز نگرانی کرده‌اند. همانطور که گفته شد، دهانشویه به خودی خود برای شما بد نیست. بیایید نگاهی به عوارض جانبی دهانشویه و آنچه باید در مورد استفاده ایمن از آن بدانید بیاندازیم.

عوارض جانبی دهانشویه مبتنی بر الکل

الکل به عنوان یک ماده نگهدارنده و به عنوان یک حامل برای سایر مواد فعال در دهان شویه استفاده می شود، نه به عنوان یک ماده ضد عفونی کننده.

هر فردی تمام عوارض جانبی زیر دهانشویه را تجربه نخواهد کرد و برخی فرمول‌ها احتمالاً عوارض جانبی کمتر یا بیشتر ایجاد می‌کنند.

ماده‌ای به نام لوریل سولفات سدیم (SLS) در برخی از خمیردندان‌ها و شستشوی دهان استفاده می‌شود تا یک عمل «کف‌کننده» در دهان ایجاد کند.

اگر مستعد ابتلا به آفت هستید، استفاده از دهانشویه (یا هر محصول خوراکی) حاوی SLS ممکن است باعث شیوع زخم یا بدتر شدن آنها شود. افرادی که در حال حاضر تحت درمان شیمی درمانی هستند نیز ممکن است متوجه این موضوع شوند.

دهانشویه حاوی الکل ممکن است باعث خشکی دهان شود

خشکی دهان ، به شرایطی اشاره دارد که در آن غدد بزاقی شما بزاق کافی برای روان نگه داشتن زبان و جلوگیری از ایجاد حفره ها تولید نمی کنند. به گفته دندانپزشکی در قم، در صورت داشتن خشکی دهان، شستشوی دهان حاوی فلوراید ممکن است توصیه شود. با این حال، دهانشویه حاوی الکل ممکن است در واقع علائم خشکی دهان را بدتر کند.

ممکن است هنگام استفاده ازدهانشویه حاوی الکل باعث سوزش یا درد شود. برخی از افراد هنگام استفاده از دهانشویه حاوی الکل از احساس سوزن سوزن شدن لذت می برند. اما برای دیگران، این احساس می تواند بیشتر شبیه درد سوزان باشد. برخی از دهانشویه ها حاوی 25 درصد الکل هستند که این حس را قوی تر می کند.

عوارض دهانشویه بدون الکل

برخی از عوارض جانبی دهانشویه به وجود الکل در فرمول مربوط نیست.

ممکن است میکروبیوم دهان سالم شما را حذف کند

هر نوع دهانشویه، چه بدون الکل و چه حاوی الکل، ممکن است تعداد زیادی از باکتری های دهان شما را از بین ببرد.

برخی از باکتری‌ها در دهان می‌توانند منجر به حفره‌ها و بوی بد دهان شوند، اما باکتری‌های دیگر در واقع بخشی از میکروبیوم دهان شما هستند که به تجزیه غذا و حفظ سلامت دندان‌ها و لثه‌ها کمک می‌کند.

از بین بردن همه باکتری های موجود در دهان به طور منظم توصیه نمی شود، بنابراین فرمول های ضد عفونی کننده ملایم تر می توانند انتخاب سالم تری باشند.

دهانشویه ممکن است باعث لکه شدن دندان شود

بر اساس بررسی منبع معتبر منتشر شده در سال 1398، شایع ترین عارضه جانبی استفاده از دهانشویه، لکه دار شدن دندان ها بود.

دهانشویه‌ای که حاوی ماده‌ای به نام کلرهگزیدین (CHX) است که فقط با نسخه در دسترس است، احتمالاً پس از استفاده باعث ایجاد لکه‌های موقتی دندان‌ها می‌شود.

دهانشویه هایی که حاوی رنگ های روشن هستند بیشتر از دهانشویه های بدون رنگ باعث ایجاد لکه می شوند.