کیست‌های دندانی یک مشکل شایع اما اغلب نادیده گرفته شده برای سلامت دهان هستند. شناخت این کیست‌ها برای مداخله به موقع و جلوگیری از عوارض بسیار مهم است. این مقاله به بررسی کیست دندان، علل، علائم، گزینه‌های درمانی و موارد دیگر می‌پردازد.
کیست دندان چیست؟
تشکیل بافت اپیتلیال (بافتی که سطوح داخلی و خارجی بدن را می پوشاند) که در استخوان فک پس از پرکردگی های نامناسب، درمان نادرست کانال ریشه یا برخی آسیب‌های ناشی از تولد در استخوان فک ایجاد می‌شود، کیست دندان نامیده می‌شود. مهم‌ترین ویژگی کیست دندانی این است که ساختار سیستماتیک بدن انسان را مختل کرده و از عملکرد صحیح و درست آن ساختار سیستمیک جلوگیری می‌کند.
اگر کیست در بدن انسان وجود داشته باشد، می‌توانیم آن را به‌عنوان یک بمب کوچک تعریف کنیم. وجود این بمب در محل خود به معنای ایجاد بیماری‌های قلبی، بیماری‌های مفصلی، بیماری‌های کلیوی و برخی مشکلات در سایر سیستم‌های بدن انسان است.
متأسفانه، درمان کیست دندان فقط با روش‌های مداخله جراحی امکان‌پذیر است. اگر کیست در ریشه دندان باشد، باید دندان کشیده شود و کیست دندان تمیز شود. درمان جراحی به چندین روش مختلف انجام می‌شود. کیست‌های کوچک را می‌توان در حین یا بعد از کشیدن دندان تمیز کرد.
بااین‌حال، اگر اندازه کیست خیلی بزرگ باشد، یا می‌توان پیوند آلوژنیک استخوان را پس از برداشتن کامل مخاط کیست وارد کرد، یا می‌توان یک درمان طولانی‌مدت با ترکیب مخاط کیست با مخاط دهان بدون پیوند آلوژنیک انجام داد. این روشی است که پزشک باتوجه‌به مواردی که رخ می‌دهد یا اندازه کیست آن را ارزیابی می‌کند و تصمیم می‌گیرد.
انواع کیست دندان
بیش از یک نوع کیست وجود دارد که بسته به ناحیه و ساختار آن در دهان به وجود می‌آید. در اینجا به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:
- کیست‌های پری‌آپیکال: این نوع کیست دندان در ریشه دندان ایجاد می‌شوند. علل آن عبارت‌اند از ضربه به دندان، ترک در دندان، یا پوسیدگی که به پالپ عصبی داخل دندان آسیب می‌رساند.
- کیست‌های دنتیژروس: این کیست‌ها ممکن است در اطراف دندان‌های نیمه رشدیافته ایجاد شوند. شایع‌ترین نواحی کیست‌های دنتیژروس دندان‌عقل هستند.
- کیست کراتو: این نوع کیست دندانی عمدتاً کیست‌های ژنتیکی هستند. کیست‌های کراتو که ساختار رشدی تهاجمی دارند، حتی پس از برداشتن نیز خطر عود مجدد دارند.
- کیست‌های پریودنتال: این نوع کیست‌های لثه که ممکن است به‌خصوص به دلیل مشکلات لثه ایجاد شوند، به‌صورت فرورفته در لثه ایجاد می‌شوند. کیست‌های پریودنتال که ذاتاً مملو از باکتری هستند، بیشتر با مداخله جراحی برداشته می‌شوند.
انواع کیست‌هایی که در تخصص دندانپزشکان قرار می‌گیرند و فقط جراحان دهان و دندان می‌توانند مداخله کنند، کیست‌های ادنتوژنیک (منشأ دندان) هستند که در این مقاله به آنها پرداخته‌ایم. کیست دندان عمل چندان جدی نیست. می‌توانید ظرف یک یا دو ساعت پس از جراحی ترخیص شوید.
مضرات کیست‌های دندانی را می‌توان به‌صورت زیر توضیح داد:
علائم کیست دندان
کیست‌های دندانی ممکن است در ابتدا هیچ علامتی نشان ندهند و به ندرت در مراحل اولیه درد یا ناراحتی ایجاد کنند. با این حال، با رشد کیست، می‌تواند به علائم و نشانه‌های مختلفی منجر شود، از جمله:
تورم: یکی از شایع‌ترین علائم کیست دندان، تورم در ناحیه لثه است. بسته به محل کیست، گاهی اوقات این تورم روی صورت یا گردن قابل مشاهده است.
درد: با بزرگ شدن کیست، می‌تواند به بافت‌ها و اعصاب اطراف فشار وارد کند و منجر به درد شود. این درد ممکن است با فشار یا هنگام جویدن افزایش یابد.
عفونت: اگر کیست عفونی شود، می‌تواند منجر به افزایش درد، قرمزی و ترشح چرک از ناحیه شود.
جابجایی دندان‌ها: کیست‌های بزرگ‌تر می‌توانند دندان‌ها را جابجا کنند یا بر روی تراز دندان‌های اطراف کیست تأثیر بگذارند.
تخریب استخوان: در موارد شدید، کیست دندان می‌تواند منجر به تخریب استخوان اطراف ریشه دندان شود.
علت ایجاد کیست دندان
کیست دندان عمدتاً در اثر عفونت یا آسیب به ناحیه دندان یا لثه ایجاد می‌شوند. برخی از علل خاص عبارتند از:
پوسیدگی دندان: باکتری‌های حاصل از پوسیدگی می‌توانند به قسمت‌های عمیق‌تر دندان گسترش یافته و به پالپ رسیده و باعث عفونت شوند که ممکن است منجر به تشکیل کیست شود.
کارهای قبلی دندانپزشکی: گاهی اوقات، اقدامات دندانپزشکی مانند کانال ریشه می‌تواند به طور ناخواسته مواد عفونی را پشت سر بگذارد که می‌تواند منجر به تشکیل کیست شود.
تروما: آسیب به دهان یا دندان می‌تواند منجر به تشکیل کیست شود اگر پالپ دندان در نتیجه از بین برود.
ناهنجاری‌های رشدی: برخی از کیست‌ها مانند کیست‌های دنتیژروس در اطراف تاج دندان‌های رویش نیافته ایجاد می‌شوند و به عنوان ناهنجاری‌های رشدی در نظر گرفته می‌شوند.
ژنتیک: برخی شرایط ژنتیکی ممکن است افراد را مستعد ایجاد کیست در ناحیه فک کند.
درک این علائم و علل می‌تواند به تشخیص و درمان به موقع کمک کند و به طور بالقوه از عوارضی مانند عفونت و آسیب به استخوان فک جلوگیری کند.
تشخیص کیست دندان
در فرآیند تشخیص کیست، پزشک ابتدا شما را معاینه می‌کند. البته اگر نوع کیست دندانی که در بیمار یافت می‌شود، کیست دندانی باشد که باعث درد و تورم بافت نرم می‌شود، پزشک معاینه فیزیکی نیز انجام می‌دهد.
تعداد کیست‌هایی که به این شکل علائم را نشان می دهند بسیار کم است. اگر نوع کیستی که در بیمار ایجاد می‌شود ازاین‌قبیل کیست‌ها نباشد، بدون معاینات معمول دندانپزشکی نمی‌توان با هیچ علامتی تشخیص داد که کیست وجود دارد یا نه.
پزشک شما ممکن است از شما عکس‌برداری پانورامیک یا توموگرافی را درخواست کند تا اندازه کیست را که در بیمار تحت معاینه داخل دهانی رخ‌داده است، ببیند و تشخیص سالم‌تری بدهد.
اندازه کیست بر اساس نتیجه رادیوگرافی پانورامیک یا توموگرافی مشخص می‌شود. تشخیص اندازه کیست بسیار مهم است. زیرا روش درمانی که باید اعمال شود باتوجه‌به اندازه کیست تعیین می‌شود.
اگر کیست حاوی یک‌دندان باشد و اندازه آن کوچک باشد، درمان آن با درمان ریشه بسیار آسان است؛ بنابراین، اطمینان حاصل می‌شود که بیمار می‌تواند سال‌ها از آن دندان استفاده کند. اما اگر اندازه کیست به‌اندازه پیشرفته رسیده باشد، مثلاً اگر قطر آن 1 سانتی‌متر یا بزرگ‌تر باشد، کیست با عمل جراحی برداشته می‌شود.
پس از برداشتن کیست، جایگزینی آن با پیوند استخوان یا پودر استخوانی که می‌توان از قسمت دیگری از بدن برداشت، بیمار را راحت‌تر می‌کند. هدف از قراردادن پیوند استخوان یا پودر استخوان جلوگیری از فروریختن ناحیه‌ای است که کیست از آن گرفته شده است.
درمان کیست دندان
کیست دندان را می‌توان با درمان ریشه انجام داد. بااین‌حال، در برخی موارد، درمان ریشه ممکن است کافی نباشد. در کیست‌هایی که درمان ریشه کافی نیست، باکتری‌ها برای مدت بسیار طولانی در استخوان می‌مانند و برای خود لانه می‌سازند.
سپس شروع به خوردن استخوان در قسمتی که لانه می‌سازند می‌کنند. استخوان را می‌خورند و آن قسمت را به حفره تبدیل می‌کنند. در چنین مواردی هم با درمان ریشه و هم با برداشتن آپیکال می‌توان دندان در قسمت کیست را نجات داد.
برداشتن آپیکال دندان های خلفی بسیار دشوار است. به‌عبارت‌دیگر، بریدن نوک ریشه در دندان های خلفی بسیار دشوارتر از دندان های قدامی است. زیرا ممکن است سه یا چهار ریشه در دندان های خلفی وجود داشته باشد.
تمیزکردن کیست سه یا چهار ریشه بسیار دشوار است. به دلیل این وضعیت، می‌توان با اعمال فرآیند برش ریشه دندان های نیش در جلو، دندان را نجات داد، در حالی که در صورت وجود کیست در دندان های عقب، می‌توان کیست را با کشیدن دندان درمان کرد.
10 روش درمان خانگی کیست دندان
در حالی که همیشه توصیه می‌شود برای درمان کیست دندان به دنبال مراقبت‌های دندانپزشکی حرفه‌ای باشید، برخی از درمان‌های خانگی می‌توانند به کاهش علائم و مدیریت موقت درد کمک کنند. این درمان‌ها کیست را درمان نمی‌کنند، اما ممکن است تا زمانی که بتوانید به دندانپزشک مراجعه کنید، تسکین دهند.
کمپرس یخ برای درمان کیست دندان:
درست همان‌طور که گرما درد را بی حس می‌کند، سرما نیز رگ‌های خونی را محدود می‌کند و امواج درد را در سراسر ناحیه آسیب دیده کاهش می‌دهد. برای استفاده از این درمان، چند تکه یخ را در یک حوله نازک بپیچید و حدود 10 دقیقه روی نواحی اطراف کیست قرار دهید. برای جلوگیری از سرمازدگی احتمالی از استفاده مستقیم آنها روی پوست خودداری کنید.
شستشو با آب نمک گرم:
آب نمک یک درمان سنتی است که با استفاده از اسمز به بیرون‌کشیدن باکتری‌ها کمک می‌کند. هنگامی که ذرات نمک با ناحیه آسیب دیده تماس پیدا می‌کنند، مایع سلولی همراه با باکتری به بیرون حرکت می‌کند. این باعث کاهش درد و تورم می شود. برای استفاده از این دارو، نصف قاشق چایخوری نمک را در یک لیوان آب گرم حل کنید. دهان خود را با این محلول حدود 30 ثانیه چند بار در روز بشویید.
درمان خانگی کیست دندان با چای گیاهی:
چای فراتر از تسکین درد و ایجاد گرما است. دم‌نوش‌های گیاهی مانند بابونه و شنبلیله خواص ضد التهابی دارند که می‌توانند به کاهش تورم و سفتی کیست دندان کمک کنند. برای استفاده، یک فنجان چای گیاهی را دم کنید. سپس یک پارچه تمیز یا سواب پنبه‌ای را در چای گرم خیس کرده و به آرامی روی ناحیه کیست بمالید. این کار باید با احتیاط انجام شود تا از ترکیدن کیست جلوگیری شود.
درمان خانگی کیست دندان روغن میخک:
روغن میخک دارای خواص ضد درد و ضد باکتری است و می‌تواند به طور موقت درد را تسکین دهد. برای استفاده، پنبه‌ای را در اسانس میخک خیس کرده و به آرامی روی کیست بکشید، ولی از تماس با لثه‌ها خودداری کنید. این درمان‌ها نمی‌توانند جایگزین مراقبت‌های دندانپزشکی شوند. در صورت وجود کیست یا مشکلات دندانی مداوم، مشاوره با دندانپزشک ضروری است تا از عوارض جلوگیری شود.
دهان شویه روغن درخت چای:
روغن درخت چای خواص ضد میکروبی دارد و می‌تواند به کاهش تورم لثه و عفونت‌های باکتریایی کمک کند، اما نباید به صورت موضعی استفاده شود چون ممکن است باعث تحریک شود. برای استفاده، چند قطره از آن را به آب گرم اضافه کرده و به عنوان دهانشویه استفاده کنید. آن را 1 تا 2 دقیقه در دهان بچرخانید و سپس تف کنید، بدون اینکه قورت دهید. می‌توان این دهانشویه را 2 تا 3 بار در روز استفاده کرد.
درمان خانگی کیست دندان خمیر زردچوبه:
زردچوبه به دلیل خواص دارویی‌اش شناخته شده و حاوی کورکومین است که اثرات ضد التهابی و ضد میکروبی دارد و می‌تواند وضعیت دندان را بهبود بخشد. برای استفاده، یک قاشق غذاخوری پودر زردچوبه را با آب یا روغن حامل مخلوط کنید تا خمیری غلیظ ایجاد شود. این خمیر را روی کیست بمالید و 10 تا 15 دقیقه بگذارید بماند، سپس با آب بشویید. می‌توانید این درمان را یک یا دو بار در روز استفاده کنید.
درمان خانگی کیست دندان سیر:
سیر حاوی آلیسین است که خواص ضد باکتریایی و ضد التهابی دارد. برای استفاده، یک حبه سیر را له کنید و خمیر حاصل را مستقیماً روی ناحیه آسیب دیده بگذارید. همچنین می‌توانید سیر خام را جویده و اجازه دهید خواص آن مستقیماً به کیست منتقل شود. این روش را یک بار در روز تکرار کنید.
روغن پونه کوهی (اسانس اورگانو):
روغن پونه کوهی به دلیل داشتن کارواکرول، یک ترکیب ضد باکتری و ضد قارچ قوی است. چند قطره روغن پونه کوهی را با یک روغن حامل مانند روغن نارگیل رقیق کرده و با استفاده از یک سواب پنبه‌ای مستقیماً روی کیست بمالید. این کار را دو تا سه بار در روز انجام دهید تا عفونت و التهاب کاهش یابد.
درمان خانگی کیست دندان روغن آویشن:
روغن آویشن دارای خواص ضد باکتریایی و ضد التهابی است. چند قطره از روغن آویشن را با روغن حامل مانند روغن زیتون یا نارگیل مخلوط کرده و با سواب پنبه‌ای به ناحیه آسیب دیده بمالید. استفاده از این روغن دو بار در روز می‌تواند به کاهش عفونت و تسکین درد کمک کند.
درمان خانگی کیست دندان جوش شیرین:
جوش شیرین به تعادل pH دهان کمک می‌کند و رشد باکتری‌ها را کاهش می‌دهد. مقدار کمی جوش شیرین را با چند قطره آب مخلوط کرده تا خمیر نرمی تشکیل شود. این خمیر را با نوک انگشت یا سواب پنبه‌ای به آرامی روی ناحیه کیست بمالید و بگذارید چند دقیقه بماند، سپس دهان خود را با آب بشویید. این کار را یک تا دو بار در روز انجام دهید.
درمان خانگی کیست دندان با سرکه سیب:
سرکه سیب به دلیل خواص ضد باکتریایی و ضد التهابی می‌تواند به کاهش باکتری‌های مضر در دهان و اطراف کیست کمک کند. برای استفاده، یک قاشق چایخوری سرکه سیب را با یک فنجان آب گرم رقیق کنید و به آرامی دهان خود را با این محلول شستشو دهید. این کار را دو بار در روز انجام دهید تا عفونت کاهش یابد.
درمان خانگی کیست دندان با چای شنبلیله:
شنبلیله دارای خواص ضد التهابی و ضد میکروبی است که می‌تواند به کاهش التهاب و تسریع بهبودی کمک کند. برای تهیه، یک قاشق چایخوری دانه‌های شنبلیله را در یک لیوان آب جوشانده و سپس از چای حاصل به عنوان دهانشویه استفاده کنید. شستشو را دو بار در روز برای کاهش عفونت انجام دهید.
درمان خانگی کیست دندان با ژل آلوئه‌ورا:
آلوئه‌ورا با خواص تسکین‌دهنده و ضد التهابی، می‌تواند به کاهش تورم و تسکین درد کمک کند. ژل آلوئه‌ورا را مستقیماً روی ناحیه کیست بمالید و بگذارید برای مدتی بماند. این کار را دو تا سه بار در روز تکرار کنید تا درد و التهاب کاهش یابد.
کمپرس آب گرم برای کنترل درد:
کمپرس آب گرم می‌تواند به کاهش درد و تورم در ناحیه کیست کمک کند. یک حوله گرم را به مدت 10 تا 15 دقیقه روی ناحیه آسیب دیده قرار دهید. این کار باعث افزایش جریان خون شده و درد را تسکین می‌دهد. این روش را چندین بار در روز تکرار کنید.
داروهای بدون نسخه:
داروهای مسکن مانند ایبوپروفن یا استامینوفن می‌توانند به کاهش درد و التهاب کیست دندانی کمک کنند. مصرف این داروها به صورت موقت درمان می کند، اما برای درمان کامل کیست باید به پزشک مراجعه کنید.
هیدروژن پراکسید:
هیدروژن پراکسید به دلیل خاصیت اکسیداسیون خود می‌تواند به از بین بردن باکتری‌ها و کاهش عفونت کمک کند. برای استفاده، محلول 3 درصد پراکسید هیدروژن را با آب به نسبت مساوی رقیق کرده و به عنوان دهانشویه استفاده کنید. دهان را به مدت 30 ثانیه با این محلول شستشو دهید و سپس آن را خارج کنید. این کار را یک تا دو بار در روز انجام دهید.
درمان کیست دندان در خانه
اگر درد شدید، تورم یا علائم عفونت مرتبط با کیست دندان را تجربه می کنید، بسیار مهم است که فوراً به دنبال مراقبت‌های دندانپزشکی حرفه‌ای باشید. کیست دندانی گاهی می توانند منجر به عوارض جدی شوند و خوددرمانی ممکن است در چنین مواردی کافی نباشد.
بهترین درمان کیست دندان
بهترین درمان برای کیست دندان به عواملی مانند اندازه، محل و شدت کیست بستگی دارد. برخی از رویکردهای رایج که متخصصان دندانپزشکی برای درمان کیست دندان استفاده می‌کنند عبارتند از:
درمان ریشه: اگر کیست به دلیل عفونت در ریشه دندان ایجاد شده باشد، کانال ریشه ممکن است انجام شود تا بافت عفونی برداشته و دندان پر شود. این روش به جلوگیری از عفونت بیشتر و رشد کیست کمک می‌کند.
برداشتن جراحی: برای کیست‌های بزرگ‌تر یا مواردی که آسیب قابل توجهی ایجاد می‌کنند، ممکن است جراحی لازم باشد. روشی به نام “انوکلئاسیون” برای برداشتن کامل کیست انجام می‌شود تا از بازگشت آن جلوگیری شود.
آپیکوکتومی: اگر کیست در نوک ریشه دندان باشد، آپیکوکتومی ممکن است مورد نیاز باشد. این روش شامل برداشتن کیست و نوک ریشه، سپس مهروموم کردن ریشه برای جلوگیری از عفونت مجدد است.
آنتی‌بیوتیک‌ها: اگر کیست عفونی شده باشد، قبل از هرگونه عمل دندانپزشکی ممکن است آنتی‌بیوتیک‌ها تجویز شوند تا عفونت کاهش یابد. این داروها به کاهش درد و تورم کمک می‌کنند.
این روش‌ها بسته به شرایط هر بیمار انتخاب می‌شوند و درمان زودهنگام می‌تواند از بروز عوارض جلوگیری کند.
درمان سریع کیست دندان
اگر به تسکین سریع کیست دندان نیاز دارید، درمان‌های زیر ممکن است به شما کمک کند:
1- زهکشی: در برخی موارد، دندانپزشک ممکن است کیست را تخلیه کند تا فوراً از فشار و درد تسکین یابد. این معمولاً یک راه حل موقت است و ممکن است همچنان به درمان بیشتری نیاز باشد.
2- تسکین درد: مسکن‌های بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا استامینوفن می‌توانند در زمان انتظار برای درمان حرفه‌ای، تسکین موقتی ایجاد کنند.
3- آنتی بیوتیک‌ها: اگر کیست عفونی شده باشد، آنتی بیوتیک‌ها می‌توانند عفونت را به سرعت کاهش دهند و علائم را کاهش دهند. با این حال، آنتی بیوتیک‌ها به تنهایی نمی‌توانند کیست را بدون مداخله بیشتر دندانپزشکی برطرف کنند.
بهترین دارو برای کیست دندان
در حالی که داروها همیشه قادر به درمان کامل کیست دندان نیستند، اما می‌توانند به مدیریت عفونت و کاهش علائم کمک کنند. در اینجا چند روش درمانی رایج برای مدیریت کیست دندان آورده شده است:
آنتی‌بیوتیک‌ها:
آموکسی‌سیلین: معمولاً برای درمان عفونت‌های دندانی تجویز می‌شود و به از بین بردن باکتری‌های مسبب کیست کمک می‌کند.
کلیندامایسین: برای بیمارانی که به آنتی‌بیوتیک‌های مبتنی بر پنی‌سیلین حساسیت دارند، کلیندامایسین جایگزین می‌شود.
مترونیدازول: اغلب همراه با آنتی‌بیوتیک‌های دیگر مانند آموکسی‌سیلین تجویز می‌شود، به‌ویژه در موارد عفونت‌های شدید ناشی از باکتری‌های بی‌هوازی.
مسکن‌ها:
مسکن‌های بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا استامینوفن می‌توانند به کاهش درد و تورم مرتبط با کیست دندانی کمک کنند.
دهانشویه ضدعفونی‌کننده: دهانشویه‌های ضدعفونی‌کننده، مانند دهانشویه‌های حاوی کلرهگزیدین، ممکن است برای کاهش تعداد باکتری‌ها و حفظ بهداشت دهان توصیه شوند.
این روش‌ها به کاهش علائم کمک می‌کنند، اما برای درمان کامل کیست، اغلب به مداخلات دندانپزشکی مانند درمان ریشه یا جراحی نیاز است.
آنتی‌بیوتیک موثر برای کیست دندان
موثرترین آنتی‌بیوتیک برای درمان کیست دندان بستگی به نوع عفونت و باکتری درگیر دارد. در زیر برخی از آنتی‌بیوتیک‌های رایج که برای درمان کیست دندان تجویز می‌شوند آورده شده است:
آموکسی‌سیلین: آموکسی‌سیلین یکی از رایج‌ترین آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان عفونت‌های دندانی است. این دارو در برابر طیف وسیعی از باکتری‌ها موثر است و اغلب به عنوان اولین انتخاب برای درمان عفونت‌های کیست دندانی تجویز می‌شود.
کلیندامایسین: برای بیمارانی که به پنی‌سیلین حساسیت دارند یا در مواردی که آموکسی‌سیلین کارایی ندارد، کلیندامایسین جایگزین می‌شود. این دارو در برابر بسیاری از باکتری‌های دخیل در عفونت‌های دندانی موثر است.
مترونیدازول: مترونیدازول معمولاً همراه با آموکسی‌سیلین استفاده می‌شود، به ویژه زمانی که عفونت شامل باکتری‌های بی‌هوازی است. این ترکیب در درمان عفونت‌های شدیدتر یا پیچیده دندان موثر است.
آگمنتین (آموکسی‌سیلین – کلاوولانات): آگمنتین یک فرم قوی‌تر از آموکسی‌سیلین است که شامل کلاوولانات نیز می‌باشد. این ترکیب به مقابله با باکتری‌هایی که به آموکسی‌سیلین معمولی مقاوم هستند کمک می‌کند.
مشورت با دندانپزشک برای تشخیص صحیح و تجویز مناسب ضروری است، زیرا نوع آنتی‌بیوتیک موثر بسته به شرایط و نوع عفونت در هر فرد متفاوت است.
تفاوت کیست دندان با عفونت دندان
در حالی که هم کیست دندانی و هم عفونت‌ها در دهان ایجاد می‌شوند، اما این دو وضعیت کاملاً متمایز از یکدیگر هستند:
کیست دندان: کیست دندان یک کیسه پر از مایع است که می‌تواند در اطراف ریشه دندان، داخل لثه یا در استخوان فک شکل بگیرد. این ساختار معمولاً به آرامی رشد می‌کند و خوش‌خیم است، به طوری که ممکن است تا زمانی که بزرگ نشود، علائمی نداشته باشد. کیست دندان اغلب با یک دندان غیرفعال یا مرده همراه هستند و به دلیل ضربه، پوسیدگی یا مشکلات رشدی ایجاد می‌شوند.
تفاوت کلیدی: کیست یک عفونت فعال نیست، اما اگر به موقع درمان نشود یا بزرگ شود، می‌تواند منجر به عفونت شود.
عفونت دندان: عفونت دندان زمانی رخ می‌دهد که باکتری‌ها به دندان یا بافت‌های اطراف آن حمله کنند و باعث درد، تورم و در برخی موارد ایجاد چرک (آبسه) شوند. عفونت‌های دندانی معمولاً حادتر هستند و ناراحتی زیادی ایجاد می‌کنند. این وضعیت نیاز به درمان فوری دارد تا از گسترش عفونت جلوگیری شود.
تفاوت کلیدی: عفونت دندان شامل رشد فعال باکتری‌ها، التهاب و تولید چرک است، در حالی که کیست حالتی منفعل‌تر دارد و ممکن است به عفونت تبدیل شود یا نشود.
کیست ریشه دندان چیست؟
کیست ریشه که به آن کیست پری‌اپیکال نیز گفته می‌شود، نوعی کیست دندانی است که در انتهای ریشه دندان شکل می‌گیرد. این وضعیت معمولاً زمانی رخ می‌دهد که پالپ دندان (عصب) به دلیل عفونت، ضربه یا پوسیدگی از بین می‌رود. بدن با ایجاد یک کیسه پر از مایع (کیست) تلاش می‌کند تا بافت مرده را از سایر بخش‌ها جدا کند.
تشکیل کیست: کیست پری‌اپیکال پس از مرگ عصب دندان شکل می‌گیرد و باکتری‌ها می‌توانند ناحیه اطراف ریشه را آلوده کرده و منجر به التهاب و ایجاد کیست شوند.
درمان: برای درمان کیست، معمولاً درمان ریشه یا در صورت نیاز، کشیدن دندان انجام می‌شود تا عفونت رفع و از رشد کیست جلوگیری شود.
کیست لثه چیست و آیا با کیست دندان مرتبط است؟
کیست لثه که به عنوان اپولیس نیز شناخته می‌شود، یک کیسه کوچک پر از مایع است که در بافت لثه تشکیل می‌شود. این نوع کیست معمولاً کوچک‌تر است و در بالای خط لثه قرار دارد، برخلاف کیست دندان که عمیق‌تر بوده و اغلب با ریشه دندان مرتبط است.
علت: کیست لثه ممکن است بر اثر ضربه، تحریک، یا ذرات غذایی که در لثه گیر کرده‌اند ایجاد شود. برخلاف کیست دندان، این نوع کیست معمولاً به عفونت دندانی مربوط نیست. با این حال، در صورتی که یک کیست دندانی بزرگ شود، ممکن است به بافت لثه گسترش یابد و منجر به اشتباه گرفتن این دو نوع کیست شود.
ارتباط با کیست‌های دندانی: کیست‌های لثه و کیست‌های دندانی هر دو در دهان شکل می‌گیرند اما در نواحی مختلف قرار دارند. کیست دندان در اطراف ریشه دندان ایجاد می‌شود، در حالی که کیست لثه در بافت نرم لثه دیده می‌شود. اگر کیست دندانی به اندازه کافی بزرگ شود و به لثه گسترش یابد، می‌تواند باعث ارتباط بین این دو شود.
هر دو نوع کیست برای تشخیص و درمان صحیح نیاز به بررسی دندانپزشکی دارند.
تخلیه کیست دندان در خانه
تلاش برای تخلیه کیست دندان در خانه توصیه نمی شود و می تواند منجر به عوارضی از جمله عفونت و تشدید درد شود. اقدامات دندانپزشکی همیشه باید توسط متخصصان دندانپزشکی آموزش دیده در یک محیط استریل انجام شود تا ایمنی و اثربخشی آن تضمین شود. اگر مشکوک به کیست دندانی هستید، بهتر است برای تشخیص مناسب و درمان مناسب فوراً با دندانپزشک مشورت کنید.
اگر کیست دندان درمان نشود:
کیست دندان یا با احساس درد و تورم بافت نرم خود را نشان می‌دهد یا ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد. به همین دلیل، گاهی اوقات تشخیص کیست برای بیمار دشوار است. اگر کیست دندان زود تشخیص داده شود، درمان آن به‌راحتی با درمان ریشه انجام می‌شود. اما با عدم توجه به کیست و رشد کیست، برداشتن آپیکال انجام می‌شود.
در نتیجه عدم درمان کیست دندان، باکتری‌های این ناحیه باکتری‌هایی هستند که می‌توانند روی دریچه‌های قلب و مفاصل ما بنشینند؛ بنابراین باید درمان شود. کیست دندان در بیمارانی که شیمی‌درمانی، تعویض دریچه قلب، بای‌پس معده، پیوند کلیه یا عمل‌های بزرگی مانند پیوند ریه و کبد دریافت می‌کنند، قطعاً باید برداشته شوند.
اگر کیست‌های دندانی درمان یا برداشته نشوند، این عمل‌های مهم را نمی‌توان انجام داد؛ زیرا خطر عفونت بسیار زیاد است. اگر این عمل مهم انجام نشود، ممکن است فعالیت‌های حیاتی بیمار به پایان برسد.
ترکاندن کیست دندان
تلاش برای ترکاندن یا تخلیه کیست دندان در خانه بی‌خطر نیست و می‌تواند به مشکلات جدی منجر شود:
خطر عفونت: ترکاندن کیست دندان می‌تواند باکتری‌ها را وارد ناحیه کرده و عفونت‌های جدی ایجاد کند. کیست‌های دندانی معمولاً با مایع پر شده‌اند و تخلیه نادرست ممکن است باعث گسترش عفونت به بافت‌های اطراف یا حتی خون شود.
تخلیه ناقص: حتی در صورت تخلیه کیست، مشکل اصلی (مانند عفونت یا دندان مرده) باقی می‌ماند. بدون درمان حرفه‌ای، کیست ممکن است دوباره ایجاد شود یا بدتر شود.
درمان حرفه‌ای: دندانپزشک می‌تواند کیست را به طور ایمن و مؤثر از طریق روش‌های جراحی مانند انوکلئوناسیون یا درمان ریشه تخلیه کند. همچنین در صورت نیاز، آنتی‌بیوتیک نیز تجویز خواهد شد.
نتیجه‌گیری: برای درمان کیست دندان، حتماً به دندانپزشک مراجعه کنید. ترکاندن کیست در خانه می‌تواند عوارض جدی از جمله عفونت و آسیب به بافت‌های اطراف را به همراه داشته باشد.
چه چیزی برای کیست دندان خوب است؟
ازآنجایی‌که کیست دندان به یک علت ایجاد نمی‌شوند، ممکن است گفتن چیزی واضح نباشد. اما پوسیدگی دندان به دلیل عدم توجه به بهداشت و تغذیه دهان و دندان ایجاد می‌شود. این حفره‌ها می‌توانند باعث ایجاد کیست دندان شوند؛ بنابراین مصرف صحیح منابع غذایی که می‌تواند به دندان آسیب برساند و مراقبت‌های روزانه و بهداشت دهان و دندان را نباید نادیده گرفت.
یکی دیگر از عوامل ایجاد کیست دندانی، پرکردن نامناسب و درمان ریشه است. انجام این روش‌ها توسط پزشکی که وظیفه خود را به‌خوبی انجام می‌دهد از تشکیل کیست دندان جلوگیری می‌کند.
انجام‌ندادن معاینات روتین دندان از تشخیص کیست دندان جلوگیری می‌کند.
جراحی کیست دندان
جراحی کیست دندان که می‌تواند با بیهوشی موضعی یا عمومی انجام شود، بسته به‌اندازه کیست ممکن است متفاوت باشد.
جراحی کیست دندان با اعمال یک عمل جراحی در ناحیه‌ای که کیست در دهان ایجاد می‌شود انجام می‌شود. ابتدا اگر التهاب ناشی از کیست وجود داشته باشد، آن را تمیز می‌کنند. سپس ناحیه‌ای که کیست در آن قرار دارد مشخص می‌شود و درمان ریشه انجام می‌شود. هدف ما در اینجا تمیزکردن آسیب و عفونتی است که در قسمت داخلی دندان ایجاد شده است. پس از اتمام فرآیند تمیزکردن، احساس فشار روی ریشه دندان از بین می‌رود.
اگر اندازه کیست کوچک باشد، فقط با درمان ریشه قابل‌درمان است. اگر اندازه کیست بزرگ باشد با درمان ریشه خارج می‌شود.
بااین‌حال، علاوه بر درمان کیست‌های کوچک، محل کیست بزرگ با پیوند استخوان یا پودرهای استخوانی پر می‌شود که می‌توان از قسمت دیگری از بدن برداشت.
هدف از پرکردن کیست بزرگ با پیوند استخوان یا پودر استخوان، جلوگیری از هرگونه فروپاشی در ناحیه فک است.
شرایطی مانند درد صورت و دردی که ممکن است در کشیدن دندان طبیعی پس از عمل جراحی رخ دهد، ممکن است پس از جراحی کیست دندان نیز رخ دهد.
برای کیست دندان به کدام دکتر مراجعه کنیم؟
کیست دندانی ممکن است همیشه علائم واضحی نداشته باشند. کیست دندان بسیار کمی ممکن است با علائم ایجاد شوند؛ بنابراین باید معاینات روتین دندانپزشکی انجام شود. اگر در معاینات روتین دندانپزشکی کیست تشکیل شود، پزشک متوجه می‌شود.
کیست‌هایی با علائم بسیار کم ممکن است باعث تورم در ناحیه صورت، تورم در پلک‌ها، بی‌حسی در لب‌ها، اختلالات نامتقارن در ناحیه صورت، تورم در بافت‌های نرم مجاور دندان، ترشحات التهابی، پوسیدگی دندان و شکستگی در ناحیه صورت شوند. در صورت مشاهده این علائم باید معاینه در نزدیک‌ترین کلینیک سلامت دهان و دندان یا متخصص جراحی دهان و فک و صورت در پلی‌کلینیک سلامت دهان و دندان انجام شود.
پیشگیری از کیست دندان
پیشگیری از کیست دندان به طور عمده از طریق مراقبت‌های مناسب از دهان و دندان و رسیدگی سریع به مشکلات دندانی امکان‌پذیر است. در اینجا چند استراتژی کلیدی برای پیشگیری آورده شده است:
حفظ بهداشت منظم دهان و دندان: مسواک زدن حداقل دو بار در روز و نخ دندان کشیدن روزانه می‌تواند از تجمع پلاک و باکتری که ممکن است منجر به عفونت دندان و ایجاد کیست شود، جلوگیری کند.
معاینات منظم دندانپزشکی: به طور منظم برای بررسی‌ها و جرمگیری حرفه‌ای به دندانپزشک مراجعه کنید. تشخیص زودهنگام پوسیدگی یا عفونت می‌تواند از ایجاد کیست دندانی پیشگیری کند.
رفع سریع مشکلات دندانی: در صورت تجربه درد دندان، حساسیت یا تورم لثه، سریعاً به دندانپزشک مراجعه کنید. درمان زودهنگام پوسیدگی‌ها، عفونت‌ها یا ضربات دندانی می‌تواند از تشکیل کیست جلوگیری کند.
استفاده از دهانشویه: استفاده از دهانشویه‌های ضدعفونی‌کننده می‌تواند به کاهش باکتری‌های دهان و کاهش خطر عفونت و تشکیل کیست کمک کند.
اجتناب از ضربه به دندان‌ها: در فعالیت‌های پرخطر یا ورزش‌های تماسی از محافظ دهان استفاده کنید تا دندان‌ها از ضربه‌ها و آسیب‌ها در امان بمانند.
درمان مشکلات کانال ریشه: اگر درمان ریشه یا جراحی دندان داشته‌اید، دستورالعمل‌های مراقبت پس از عمل را به دقت رعایت کنید تا از عوارضی که می‌تواند منجر به ایجاد کیست شود، پیشگیری کنید.
سؤالات متداول در مورد کیست دندان
کیست‌های دندانی به‌راحتی با درمان ریشه در نتیجه تشخیص زودهنگام درمان می‌شوند. با رشد کیست، درمان دشوارتر می‌شود. اگر درمان و حذف نشود، باکتری‌های اینجا روی دریچه‌های قلب و مفاصل ما می‌نشینند و باعث عفونت می‌شوند. اگر این کیست‌ها برداشته نشوند، بیماران مبتلا به بیماری‌های جدی مانند پیوند ریه، کبد، کلیه یا عمل تعویض دریچه قلب به دلیل خطر عفونت قابل‌درمان نیستند.
اگرچه کیست‌های دندانی نوعی بیماری است که در صورت درمان‌نشدن باعث تحلیل استخوان، تغییرات بافتی یا آسیب به دندان های مجاور می‌شود یا در صورت عدم درمان از انجام عمل‌های جدی مانند بای‌پس و پیوند عضو جلوگیری می‌کند، اما کیست‌های دندانی سلول سرطانی نیستند.
این اشتباه است که بگوییم همه انواع کیست‌ها باعث درد می‌شوند. تعداد بسیار کمی از آنها می‌توانند باعث احساس درد شوند. کیست‌هایی که در مراحل درمان دیررس هستند و به‌تدریج اندازه آنها افزایش می‌یابد، باعث ایجاد درد می‌شود. کیست‌هایی که اندازه کوچک دارند معمولاً هیچ علامتی ندارند.
اگرچه کیست‌های دندانی در اثر صدمات و ضربه‌های دندانی ایجاد می‌شوند، اما مهم‌ترین دلیل آن پوسیدگی دندان‌ها در نتیجه عدم توجه به مراقبت‌های دهان و دندان است. اگر افرادی که تحت عمل کیست دندان قرار گرفته‌اند، پس از عمل به بهداشت دهان و دندان توجهی نکنند یا دچار آسیب‌های دندانی یا ترومای هنگام تولد شوند، ممکن است کیست عود کند.
کیست‌های دندانی می‌توانند در قسمت‌های مختلف دهان ایجاد شوند، اما بیشتر در اطراف ریشه دندان، به ویژه در نزدیکی دندان‌های پوسیده یا مرده دیده می‌شوند. آنها همچنین می‌توانند در استخوان فک، بافت لثه یا اطراف دندان‌های رویش نیافته تشکیل شوند.
پیشگیری شامل رعایت بهداشت دهان و دندان، معاینات منظم دندانپزشکی، درمان زودهنگام مشکلات دندانی مانند پوسیدگی یا عفونت و اجتناب از ضربه به دندان است. استفاده از دهانشویه ضدعفونی‌کننده و پیروی از توصیه‌های دندانپزشک برای مراقبت‌های پس از درمان نیز می‌تواند کمک کننده باشد.
کیست‌های دندانی معمولاً به دلیل عوامل زمینه‌ای مانند پوسیدگی دندان، عفونت، ضربه یا ناهنجاری‌های رشدی ایجاد می‌شوند. آنها خود به خود تشکیل نمی‌شوند بلکه ناشی از این شرایط کمک کننده هستند.
با توجه به بحث‌های کاربران در سایت‌هایی مانند نی نی سایت، برخی از درمان‌های خانگی محبوب برای مدیریت علائم کیست دندان شامل شستشو با آب نمک، استفاده از روغن میخک، استفاده از سیر و حفظ بهداشت دهان و دندان است. با این حال، این درمان‌ها تسکین موقتی می‌دهند و مهم است که به دنبال درمان حرفه‌ای باشید.
کیست‌های دندانی از طریق معاینه بالینی توسط دندانپزشک تشخیص داده می‌شوند. اشعه ایکس یا سی تی اسکن اغلب برای تایید محل، اندازه و تاثیر کیست بر بافت‌های اطراف استفاده می‌شود.
همه کیست‌های دندانی نیاز به جراحی ندارند. گاهی اوقات می‌توان کیست‌های کوچک و بدون علامت را بررسی کرد، اما کیست‌های بزرگ‌تر یا آنهایی که باعث درد و عفونت می‌شوند ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند، به خصوص اگر دندان‌ها یا استخوان‌های اطراف را تهدید کنند.
در برخی موارد، کشیدن دندان با کیست ممکن است ضروری باشد، به خصوص اگر دندان مرده یا به شدت عفونی شده باشد. با این حال، تصمیم گیری به اندازه و محل کیست و وضعیت دندان آسیب دیده بستگی دارد.
بله، ترکاندن کیست دندان به تنهایی یک اشتباه است. می‌تواند عفونت ایجاد کند، عوارض ایجاد کند و منجر به آسیب بیشتر شود. همیشه برای درمان مناسب با دندانپزشک مشورت کنید.
درمان‌های فوری ذکر شده در سایت نی نی شامل استفاده از کمپرس سرد برای ورم، شستشو با آب نمک، استفاده از مسکن‌های بدون نسخه و مراجعه به دندانپزشک در اسرع وقت برای درمان حرفه‌ای است.
درمان حرفه‌ای دندان مانند درمان ریشه، آنتی بیوتیک برای عفونت یا برداشتن جراحی بهترین روش است. برای مراقبت در منزل، مدیریت درد و حفظ بهداشت دهان می‌تواند به کاهش موقت ناراحتی کمک کند.
در صورت عدم درمان، کیست‌های دندانی می‌توانند باعث جابه‌جایی دندان، آسیب به استخوان فک، عفونت یا حتی از دست دادن دندان شوند. آنها همچنین می‌توانند منجر به نیاز به درمان‌های تهاجمی‌تر مانند پیوند استخوان یا جراحی ترمیمی شوند.
